Το Chlamydia trachomatis ανήκει σε μια ομάδα πολύ μικρών βακτηρίων που ονομάζονται χλαμύδια. Αυτά τα βακτήρια εξαρτώνται από τα κύτταρα ξενιστές άλλων ζωντανών όντων για αναπαραγωγή. Οι ουρογεννητικές λοιμώξεις με Chlamydia trachomatis (οροομάδες D-K) είναι από τις πιο συχνές σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες (ΣΜΝ) παγκοσμίως. Στις γυναίκες, μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή της ουρήθρας, του τραχήλου της μήτρας, της μήτρας και της σάλπιγγας.
Εκτός από το Chlamydia trachomatis, υπάρχουν και άλλοι τύποι Chlamydia που είναι επίσης παθογόνοι:
- Το Chlamydia pneumoniae είναι ο αιτιολογικός παράγοντας της πνευμονίας.
- Το Chlamydia psittaci προκαλεί αυτό που είναι γνωστό ως «ασθένεια παπαγάλου» και τα συμπτώματά του θυμίζουν πνευμονία.
Κλινική εικόνα στην Γυναικολογία
Οι ουρογεννητικές λοιμώξεις με Chlamydia trachomatis είναι από τις πιο συχνές σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες (ΣΜΝ) παγκοσμίως. Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες μπορούν να μολυνθούν. Τα χλαμύδια μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή της ουρήθρας (ουρηθρίτιδας), του τραχήλου της μήτρας (τραχηλίτιδα), της μήτρας (ενδομητρίτιδα) και των σαλπίγγων (σαλπιγγίτιδα).
Άλλες πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν την φλεγμονή του περιτοναίου της ηπατικής κάψουλας (περιηπατίτιδα) με ασκιτικό υγρό (σύνδρομο Fitz-Hugh-Curtis) καθώς και έκτοπη κύηση ή απόφραξη της σάλπιγγας, με αποτέλεσμα τη στειρότητα.
Τα συμπτώματα μιας λοίμωξης είναι συχνά μη συγκεκριμένα, έτσι ώστε το 80% των γυναικών να μην παρατηρούν λοίμωξη η οποία μπορεί να γίνει χρόνια. Οι μακροχρόνιες συνέπειες μιας μη θεραπευμένης λοίμωξης από χλαμύδια μπορεί να περιλαμβάνουν φλεγμονή των οργάνων της πυέλου (πυελική φλεγμονώδης νόσος, PID), έκτοπη κύηση και στειρότητα. Το χρονικό διάστημα από τη στιγμή της μόλυνσης έως την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων είναι 5 έως 21 ημέρες. Στην περίπτωση λοιμώξεων των γεννητικών οργάνων, ωστόσο, αυτή η περίοδος επώασης μπορεί να διαρκέσει έως και 6 εβδομάδες. Τα πρώτα σημάδια, όταν αυτά υπάρχουν, είναι μια κιτρινωπή κολλώδης έκκριση, κνησμός και κάψιμο κατά την ούρηση.
Μια λοίμωξη από χλαμύδια συνήθως ξεκινά με φλεγμονή του τραχήλου της μήτρας (τραχηλίτιδα). Η πλειονότητα σχετίζεται με μόνο μικρά κλινικά συμπτώματα, γι ‘αυτό και η μόλυνση μπορεί να μην ανιχνευθεί για μήνες ή και χρόνια.
Μερικές από αυτές τις λοιμώξεις συνοδεύονται από φλεγμονή της ουρήθρας (ουρηθρίτιδα), η οποία επίσης συχνά σχετίζεται με μόνο δευτερεύοντα ή μη ειδικά συμπτώματα, όπως συχνή ούρηση ή δυσκολία στην εκκένωση της ουροδόχου κύστης.
Εγκυμοσύνη
Οι λοιμώξεις από χλαμύδια αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την έγκυο γυναίκα και την πορεία της εγκυμοσύνης. Φαίνεται βέβαιο ότι ο κίνδυνος πρόωρων γεννήσεων και αποβολών αυξάνεται, επειδή υπάρχει σύνδεση με πρόωρη ρήξη των υμένων. Μια χλαμυδιακή λοίμωξη του τραχήλου μεταδίδεται σε περίπου 2/3 των νεογέννητων κατά τη γέννηση. Ο ρυθμός μετάδοσης είναι υψηλότερος κατά τη γέννηση δια του κόλπου, αλλά μπορεί επίσης να μεταδοθεί και κατά τη διάρκεια της καισαρικής τομής.
Μια λοίμωξη του τραχήλου της μήτρας στη μητέρα μπορεί να οδηγήσει σε λοιμώξεις των ματιών (επιπεφυκίτιδα), στα αυτιά (μέση ωτίτιδα) ή ακόμη και στον ρινοφάρυγγα κατά τη γέννηση του με φυσιολογικό τοκετό. Επιπλέον, η πνευμονία, γνωστή ως άτυπη πνευμονία, η οποία μπορεί να εμφανιστεί σε 11-18% των περιπτώσεων στα νεογνά, είναι ιδιαίτερα προβληματική και επικίνδυνη.
Οι χλαμυδιακές λοιμώξεις που μεταδίδονται στο νεογέννητο συνήθως εκδηλώνονται την 5η-14η ημέρα μετά τη γέννηση με τη μορφή επιπεφυκίτιδας (επιπεφυκίτιδα, κίνδυνος 20-50%) ή μεταξύ του 1ου και του 3ου μήνα της ζωής με τη μορφή πνευμονίας (πνευμονία, κίνδυνος 5-30%).
Άλλες κλινικές εκδηλώσεις
Η μόλυνση του επιπεφυκότα σε ανεπαρκές χλωριωμένο νερό σε πισίνες είναι δυνατή και για τα δύο φύλα, καθώς τα Chlamydia trachomatis μπορούν να επιβιώσουν εκεί. Τα σημάδια είναι οφθαλμικές εκκρίσεις, φλεγμονή στο βλέφαρο και πρήξιμο των λεμφαδένων στο αυτί.
Μια πολύ σπάνια επιπλοκή που εμφανίζεται κυρίως στους άνδρες – αλλά είναι βασικά δυνατή και στα δύο φύλα – είναι η φλεγμονή των αρθρώσεων (αντιδραστική αρθρίτιδα), η οποία αναπτύσσεται σε περίπου 3% αυτών που έχουν μολυνθεί. Η φλεγμονή των αρθρώσεων στο κάτω μισό του σώματος εμφανίζεται μετά απο λίγες ημέρες εώς εβδομάδες από την μόλυνση. Οι αρθρώσεις του γονάτου, αλλά και του αστραγάλου και των ποδιών επηρεάζονται ιδιαίτερα. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της νόσου μπορεί να εμφανιστεί φλεγμονή της σπονδυλικής στήλης, του ιερού οστούν και του επιπεφυκότα. Σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις, τα συμπτώματα που αναφέρονται ως σύνδρομο Reiter, προκύπτουν από τρία συμπτώματα:
- Oυρηθρήτιδα
- Επώδυνη φλεγμονή των αρθρώσεων
- Βλεφαρίτιδα
Επιπλέον, δερματικά εξανθήματα παρόμοια με την ψωρίαση μπορούν να εμφανιστούν στα γεννητικά όργανα, στο στοματικό βλεννογόνο και στα πέλματα των ποδιών. Άλλες επιπλοκές σε αυτό το πλαίσιο είναι: αλλαγές στα νύχια, φλεγμονή του καρδιακού μυός (μυοκαρδίτιδα), πλευρίτιδα (πλευρίτιδα) και αορτίτιδα.
Διάγνωση
Ένας έμπειρος γυναικολόγος μπορεί να καθορίσει σαφείς ενδείξεις κατά τη διάρκεια μιας γυναικολογικής και μικροσκοπικής εξέτασης, που θα θέσουν την υποψία λοίμωξης από χλαμύδια. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης των δειγμάτων, ο γιατρός μπορεί συχνά να δει μια κιτρινωπή έκκριση στον τράχηλο.
Για την ανίχνευση λοιμώξεων από χλαμύδια στον ουρογεννητικό σωλήνα, χρειάζεται να ληφθούν επιχρίσματα με ένα μικρό στυλεό από τον τράχηλο (ενδοτραχηλικό μάκτρο) ή να ληφθούν δείγματα ούρων. Τα δείγματα από τον τράχηλο έχουν συγκέντρωση 5 έως 7 φορές υψηλότερη από το παθογόνο σε σύγκριση με την εξέταση ούρων και είναι η μέθοδος επιλογής εάν εμφανιστούν συμπτώματα. Όσον αφορά στα ούρα, ένα δείγμα ούρων πρώτης ροής χρησιμοποιείται για εξέταση, καθώς αυτά τα ούρα περιέχουν τα περισσότερα από τα επιθηλιακά κύτταρα με χλαμύδια. Ορολογικές εξετάσεις αίματος μπορούν να πραγματοποιηθούν επιπλέον των μικροβιολογικών εξετάσεων, εάν υπάρχει υποψία αντιδραστικής αρθρίτιδας.
Εάν ανιχνευθεί λοίμωξη από χλαμύδια, πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στην ταυτόχρονη εμφάνιση γονόρροιας και πιθανώς άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων.
Θεραπεία
Οι λοιμώξεις από χλαμύδια αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά τα οποία θα συνταγογραφηθούν μόνο από τον Γυναικολόγο, ενώ απαιτείται ταυτόχρονη θεραπεία του συντρόφου και σεξουαλική αποχή μέχρι το τέλος της θεραπείας.
Θεραπεία στην Εγκυμοσύνη
Η θεραπεία κατά των λοιμώξεων από Chlamydia trachomatis πρέπει να πραγματοποιείται σε έγκυες γυναίκες το συντομότερο δυνατό μετά τη διάγνωση – αλλά να είναι ασφαλής και όχι πριν από το τέλος της 14ης εβδομάδας της εγκυμοσύνης. Η θεραπεία με τετρακυκλίνες ή κινολόνες δεν επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η αμοξικιλλίνη ή μια εφάπαξ δόση αζιθρομυκίνης είναι μια εναλλακτική λύση. Επανέλεγχος θα πρέπει να διενεργείται 3 έως 4 εβδομάδες μετά το τέλος της θεραπείας. Οι σεξουαλικοί σύντροφοι των τελευταίων 60 ημερών θα πρέπει σίγουρα να αντιμετωπίζονται επίσης, προκειμένου να αποκλειστεί το λεγόμενο «φαινόμενο πινγκ πονγκ» αμοιβαίας μόλυνσης. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, θα πρέπει να αποφεύγεται η σεξουαλική επαφή.
Η θεραπεία των νεογνών πραγματοποιείται επίσης με αντιβιοτικά από τους παιδιάτρους, όπου απαιτείται μια δοσολογία προσαρμοσμένη στο σωματικό βάρος.
Πρόληψη
Ο κίνδυνος μετάδοσης μιας ΣΜΝ υπάρχει για όλα τα σεξουαλικά ενεργά άτομα, ανεξάρτητα από σεξουαλικές πρακτικές. Οι μεμονωμένες λοιμώξεις αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης άλλων παθογόνων – συμπεριλαμβανομένων σοβαρών λοιμώξεων όπως λοιμώξεων HIV. Το ασφαλές σεξ μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο μόλυνσης. Αυτό περιλαμβάνει όλα τα μέτρα που μειώνουν τον κίνδυνο μόλυνσης και εξάπλωσης σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών, όπως η ολοκληρωμένη ενημέρωση και η συνεπής χρήση προφυλακτικών Η κύρια ομάδα κινδύνου για ουρογεννητικές μολύνσεις από χλαμύδια είναι οι σεξουαλικά ενεργοί νέοι. Συχνά έχουν λίγη γνώση των κινδύνων και των πιθανών συνεπειών της μόλυνσης.
- Οι παράγοντες κινδύνου για μόλυνση από χλαμύδια περιλαμβάνουν:.
- Έναρξη σεξουαλικής επαφής σε νεαρή ηλικία,
- Αλλαγή πολλών σεξουαλικών συντρόφων χωρίς χρήση προφυλακτικών
- Σεξουαλικές πρακτικές υψηλού κινδύνου,
- Υπερβολική ή πολύ κακή υγιεινή,
- Αποτυχία συμμετοχής του συντρόφου στην απαραίτητη θεραπεία (φαινόμενο πινγκ πονγκ).
Προκειμένου να αποφευχθούν πιθανοί κίνδυνοι και μακροπρόθεσμες συνέπειες μιας μη θεραπευόμενης λοίμωξης από χλαμύδια στις γυναίκες, όπως πιθανή στειρότητα, αυξημένες έκτοπες εγκυμοσύνες ή επιπλοκές από άλλα όργανα θα πρέπει να διενεργείται τακτικός γυναικολογικός έλεγχος και ενδεχομένως έλεγχος χλαμυδίων.
Έλεγχος χλαμυδίων πρέπει να διενεργείται σε όλες τις εγκύους στην πρώτη μαιευτική τους επίσκεψη.