Τι ορίζεται ως μαστίτιδα;

Η μαστίτιδα είναι μια φλεγμονή του μαστού και ενδέχεται να συνοδεύεται από κάποια μικροβιακή λοίμωξη.  Τα παθογόνα μικρόβια στα οποία οφείλεται συνήθως η εμφάνιση της μαστίτιδας είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος (S.Aureus) και ο στρεπτόκοκκος. Εκδηλώνεται κυρίως στις πρώτες έξι εβδομάδες μετά τον τοκετό ή οποιαδήποτε στιγμή της γαλουχίας. Σπανιότερα εκδηλώνεται σε γυναίκες που δε θηλάζουν αλλά και σε άνδρες.

Πρόκειται για μια πάθηση αρκετά συχνή, αφού το 10%-30% των γυναικών που θηλάζουν εμφανίζουν μαστίτιδα. Η εμφάνισή της είναι η πιο συχνή αιτία πρόωρου απογαλακτισμού του βρέφους και τα συμπτώματα που προκαλεί υποβαθμίζουν την καθημερινότητα της ασθενούς.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης της μαστίτιδας;

Το πιο συχνό αίτιο εμφάνισης της μαστίτιδας είναι η στάση γάλακτος στους μαστούς. Όταν οι μαστοί δεν αδειάζουν ικανοποιητικά, το γάλα που απομένει συσσωρεύεται, προκαλώντας την απόφραξη των γαλακτοφόρων πόρων. Οι προδιαθεσικοί παράγοντες που ενδέχεται να προκαλέσουν τη στάση γάλακτος είναι οι κάτωθι:

• Πίεση στο στήθος από στενά εσώρουχα ή ρούχα
• Τραυματισμός του μαστού
• Θηλασμός μόνο από το ένα στήθος
• Παράλειψη γευμάτων
• Λανθασμένη τοποθέτηση του μωρού στο στήθος

Μια ακόμη συχνή αιτία εμφάνισης μαστίτιδας είναι ο τραυματισμός της θηλής κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Σε αυτή την περίπτωση η εισχώρηση παθογόνων μικροοργανισμών μπορεί να πραγματοποιηθεί εύκολα, συμβάλλοντας στην εκδήλωση μαστίτιδας.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση μαστίτιδας;

Οι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης μαστίτιδας– εκτός  του θηλασμού- είναι οι κάτωθι:

• Προηγούμενο ιστορικό μαστίτιδας
• Δερματικές αλλοιώσεις στις θηλές
• Άγχος
• Κούραση
• Αυπνία
• Μη ισορροπημένη διατροφή
• Κάπνισμα
• Χρήση επιθεμάτων στήθους

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η μαστίτιδα;

Η συμπτωματολογία της μαστίτιδας περιλαμβάνει τα παρακάτω συμπτώματα:

• Ευαισθησία μαστού κατά την αφή
• Τοπική αύξηση της θερμοκρασίας
• Εκδήλωση ερυθρότητας
• Εκδήλωση πόνου ή αισθήματος καύσου συνεχώς ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού
• Εκδήλωση οιδήματος
• Υψηλός πυρετός
• Αίσθημα κακουχίας/κόπωσης

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωσή της;

Η διάγνωση της μαστίτιδας πραγματοποιείται στην πλειονότητα των περιπτώσεων με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού και την κλινική εξέταση. Ο μαστολόγος ενδέχεται να προτείνει τη διενέργεια μαστογραφίας ή υπερηχογραφήματος μαστού, κυρίως για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων.

Πώς αντιμετωπίζεται η μαστίτιδα;

Η μαστίτιδα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με συντηρητικά μέτρα χωρίς να διακόπτεται ο θηλασμός. Ο σχεδιασμός του κατάλληλου θεραπευτικού πλάνου περιλαμβάνει μέτρα αντιμετώπισης που είναι απόλυτα συμβατά  με τον θηλασμό. Για την ακρίβεια, η συνέχιση του θηλασμού αποτελεί ίσως το σημαντικότερο μέτρο αντιμετώπισης της μαστίτιδας.

Η θέση του βρέφους κατά την διάρκεια του θηλασμού, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Επίσης, η χρήση κρύων επιθεμάτων μετά τον θηλασμό ανακουφίζουν τον πόνο και μειώνουν το οίδημα. Όλα αυτά θα πρέπει να συνοδεύονται από ανάπαυση, καλή ενυδάτωση και ισορροπημένη διατροφή της μητέρας.

Η χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής κάποιες φορές είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της μαστίτιδας, η οποία δεν έχει αρνητική επίδραση στο νεογνό. Σε μερικές περιπτώσεις χορηγούνται αναλγητικά φάρμακα ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη για την αντιμετώπιση του πόνου και των ενοχλητικών συμπτωμάτων.  Η πλήρης ίαση της μαστίτιδας επέρχεται μετά από 10-14 ημέρες, όμως η υποχώρηση των συμπτωμάτων ξεκινά 2-3 ημέρες μετά την έναρξη της θεραπείας.

Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, τότε η εκδήλωση αποστήματος είναι αναπόφευκτη. Σε αυτή την περίπτωση η θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπισή είναι η χειρουργική επέμβαση.

Πρόληψη μαστίτιδας

Η εκδήλωση μαστίτιδας μπορεί να προληφθεί με τα παρακάτω μέτρα:

• Σωστή τοποθέτηση του βρέφους στο στήθος
• Συχνό τάισμα του βρέφους
• Αποτελεσματική απομάκρυνση γάλακτος ακόμη και με θήλαστρο
• Μασάζ στους μαστούς
• Ζεστές κομπρέσες πριν τον θηλασμό και κρύες μετά από αυτόν

Εάν εμφανίζετε συμπτώματα μαστίτιδας, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον έμπειρο γυναικολόγο με εξειδίκευση στην παθολογία του μαστού. Για οποιαδήποτε απορία σχετικά με την παθολογία του μαστού και την πρόληψη παθολογικών καταστάσεων, επικοινωνήστε με τον έμπειρο Μαιευτήρα-Γυναικολόγο- Χειρουργό Μαστού Ιωάννη Μπούτα.